Prof.dr. Pieter Boeke, van de jaren zestig tot midden jaren tachtig van de vorige eeuw hoogleraar klinische en medische psychologie in Groningen, was een bescheiden man die als psychoanalyticus niet alleen zijn specifieke kennis overbracht op zijn studenten, maar hen ook bekend maakte met het brede terrein van de andere psychotherapievormen. Hij stond op de bres voor deugdelijk onderwijs en onderzoek in de psychotherapie. Na zijn overlijden in 1995 is ter nagedachtenis aan hem het Pieter Boeke Fonds in het leven geroepen ter stimulering van goed wetenschappelijk onderzoek op het terrein van de psychotherapie. Het fonds wordt beheerd door het Opleidingsinstituut ppo, onderdeel van de Rijks Universiteit Groningen.

Sinds 2012 wordt vanuit dit fonds tweejaarlijks de Pieter Boekeprijs ten bedrage van € 1500,- uitgereikt voor het beste proefschrift over psychotherapie in Nederland. Deze prijs werd in 2013 uitgereikt aan dr. Marjon Nadort, in 2015 aan dr. Lotte Bamelis en in 2017 aan dr. Lotte Lemmens.

De Pieter Boekeprijs 2019 werd gezamenlijk toegekend aan Suzy Matthijssen en David van den Berg. De winnaar van de prijs wordt de ruimte geboden om naar aanleiding van het bekroonde proefschrift een Nederlandstalig artikel te publiceren in het Tijdschrift voor Psychotherapie. Dit heeft geresulteerd in het hierna volgende artikel van Suzy Matthijssen.

Suzy Matthijssen ontving de Pieter Boekeprijs op grond van haar dissertatie ‘Enhancing trauma treatment – Exploring working mechanisms and testing a novel route’. Het proefschrift richt zich op verbetering van bestaande traumabehandelingen en de ontdekking van nieuwe behandelmethoden, en behelst een prachtig opgebouwde wetenschappelijke zoektocht naar werkingsmechanismen van traumabehandeling. Hoe komen bijvoorbeeld aangetoonde veranderingen bij traumaverwerking door emdr in feite tot stand? Op grond van de theorie met betrekking tot werkingsmechanismes van traumabehandeling worden voorspellingen gedaan, die worden getoetst. In dit proefschrift leiden ook onverwachte uitkomsten naar nieuwe wegen.

In het laatste deel van de dissertatie wordt een nieuwe benadering, door twee clinici aangedragen en met nauwelijks of geen theoretische fundering, getoetst.

De behandeling, visual schema displacement therapy (vsdt), doet wat vreemd aan met onder andere een staande therapeut, een heen en weer bewegend horloge, knipperen en zuchten. De therapie werd meermaals onderzocht op effect bij mensen met nare herinneringen en liet zien dat deze effectief was in het verminderen van lading van de beladen herinneringen, maar de vraag is… waarom werkt vsdt?

Het hierna volgende artikel geeft een zoektocht naar de werking van vsdt weer.

Jan van den Bout, voorzitter jury Pieter Boekeprijs, Groningen.