Ook wanneer een psychotherapeutische behandeling succesvol is afgerond, heeft de helft van de cliënten met een persoonlijkheidsstoornis problemen om sociaal-maatschappelijk te functioneren. Het voorliggende artikel beschrijft een exploratief onderzoek (N = 34) naar een re-integratiebehandelprogramma. Dit programma heeft tot doel sociaal-maatschappelijke participatie en herstel te vergroten bij cliënten die eerder deelnamen aan een intensieve deeltijd- of klinische behandeling. De hoofduitkomstmaten zijn participatie en herstel gemeten met voor- en nameting. Onderzocht werd of de aanwezigheid van narratieve verbeelding van een toekomstige situatie verbeteringen in participatie en herstel vergroot. Er zijn middelgrote positieve veranderingen in participatie en herstel gevonden. Een eventuele invloed van het type narratieve toekomstverbeelding op de veranderingen in participatie en herstel kon niet aangetoond worden. Er zijn eerste aanwijzingen dat een aanvullend programma gericht op het vergroten van de maatschappelijke participatie en herstel, positieve veranderingen teweegbrengt bij cliënten met een persoonlijkheidsstoornis.

Spel is een bijzonder ontwikkelingsvoertuig, ook in de adolescentiefase. Vanuit psychodynamische theorie en praktijk wordt onderbouwd dat het zinvol is om spel en speelsheid gericht in te zetten in de behandeling van meervoudig getraumatiseerde adolescenten. Speelsheid voorziet in een nieuwe therapeutische en creatieve taal en kan doordringen in de diepe defensieve lagen van deze adolescenten. Spel bevordert vertrouwen, affectregulatie en vitaliteit. Deze bouwstenen zijn fundamenteel in traumawerk en leggen de grondvesten voor een positieve identiteitsopbouw.

In toenemende mate verschijnen artikelen over autisme en comorbide persoonlijkheidspathologie. In dit artikel wordt aan de hand van een systematische zoekactie in de literatuur getracht het samengaan van autisme en persoonlijkheidspathologie en positieve persoonlijkheidsaspecten in kaart te brengen. Uit deze literatuurstudie blijken sterke aanwijzingen voor persoonlijkheidspathologie en een herkenbaar beeld van positieve persoonlijkheidsaspecten bij zowel kinderen, jeugdigen als volwassenen met autisme. Een aantal bevindingen zijn vrij consistent met een begin in de vroege kindertijd en doorlopend tot in de volwassenheid.