Hans Bom, Eliane Wiebenga
De methodiek geweldloos verzet en de hierop gebaseerde bredere visie op gezag en opvoeding die wij ‘verbindend gezag’ noemen staan centraal in dit artikel. Met de focus op attitude belichten we de praktische uitwerking ervan omdat attitude naast kennis, vaardigheden en ervaring een essentieel element is van deze professionele psychotherapeutische methodiek. Allereerst staan we stil bij overeenkomst, verschil en samenhang tussen verbindend gezag en geweldloos verzet. De overeenkomst zit in de basishouding en het palet van attituden, dat houvast biedt aan ouders én hulpverleners bij de moeilijke, paradoxale opgave om verbinding en gezag te integreren, zowel bij ernstige internaliserende en externaliserende gedragsproblemen als bij meer alledaagse opvoedvraagstukken. Het verschil zit vooral in het concrete handelen: als de zorgen om een kind groter worden kan opgeschaald worden naar een ander niveau van interventies, en evenzeer weer afgeschaald worden als het beter gaat. Deze flexibele responseschaal, door Omer (2015) ‘waakzame zorg’ genoemd, vormt de samenhang tussen de algemene visie op gezag en de methodiek in engere zin. De focus op attitude vormt het hart van het artikel, want met een passende attitude (het hoe) wordt een interventie (het wat) pas waardevol. We hanteren een relationele definitie van het begrip ‘attitude’ in samenhang met ‘waarden’ en ‘overtuigingen’ en vertalen deze concepten naar de praktijk van opvoeding en hulpverlening. Focus op het eigen gedrag in plaats van op de ander en acceptatie van het lijden, vormen de basis voor een zowel strijdbaar-volhardende als mild-accepterende attitude. Tot slot karakteriseren we voor ieder van de vijf pijlers die het fundament vormen van verbindend gezag en geweldloos verzet het palet van attituden, handelingen en zinnen op zowel verbaal als non-verbaal niveau.
