Na een prachtige aftrap van deze jaargang met het themanummer over naastbetrokkenen ligt hier het eerste reguliere nummer van 2014, met hopelijk weer voldoende stof tot nadenken.We beginnen in dit nieuwe jaar, dat inmiddels al niet meer zo nieuw is, met een nieuwe rubriek: Getoetst. Hierin zullen artikelen verschijnen uit proefschriften die relevant zijn voor de psychotherapie. Michael van den Boogaard, recentelijk gepromoveerd psychiater, trapt af met zijn artikel over de compatibiliteit van patiënt en behandeling. Een belangrijk onderwerp voor onderzoek, want het ligt voor de hand dat niet alle behandelingen even goed passen bij elke patiënt, in het bijzonder als het gaat om protocollaire behandelingen. Patiënten hebben wellicht heel andere ideeën over wat zij belangrijk vinden in de behandeling dan het protocol voorschrijft. Als in de praktijk een behandeling niet bij een patiënt past, is het ook nog de vraag of dat ligt aan de soort behandeling of aan het ontbreken van een goede werkrelatie.
Een ander type werkrelatie, namelijk die tussen supervisor en supervisant, is een belangrijk thema in het verhaal van Marijke Baljon over supervisie. Hoewel enerzijds de gesprekken tussen supervisor en opleideling soms wel wat weg hebben van therapie, is anderzijds de supervisor ook de beoordelaar van de opleideling. De supervisor legt meestal de nadruk op steunen en laten leren, maar tegelijkertijd heeft hij de (gedeelde) verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de behandelingen die door de supervisant gegeven worden. Supervisanten zijn zich hiervan meestal goed bewust; bij onvoldoende vertrouwen kan dat ervoor zorgen dat de supervisant niet altijd het achterste van de tong laat zien. Baljon beschrijft hoe omgegaan kan worden met problemen in de relatie tussen supervisor en supervisant en benoemt de uitdagingen voor de opleiding.
Mohsen Edrisi en Barbara Megens beschrijven, aan de hand van de casus van een getraumatiseerde vluchteling, hoe met de self-states van Bromberg gewerkt kan worden. Onder invloed van traumatische ervaringen ontwikkelen mensen soms meerdere self-states, die ontstaan doordat het voor de patiënt niet mogelijk is de heftige emoties rondom het trauma te verdragen, aldus Bromberg.De self-states beïnvloeden de manier waarop de patiënt reageert op situaties en lijken daarmee de persoonlijkheid te veranderen. In de behandeling wordt geïntervenieerd op het niveau van de self-states door ze achtereenvolgens te identificeren, exploreren en tot op zekere hoogte te integreren.
In Forum staat dit keer de transitie van de jeugd-ggz centraal. Fop Verheij en Leontine ten Hoopen moedigen ons aan om kansen aan te grijpen die zich bij veranderingen kunnen voordoen. De transitie biedt mogelijkheden tot innovatie. En, vragen zij zich af, is de jeugdhulpverlening niet erg ingewikkeld geworden, met al die instanties naast elkaar en deels overlappende verantwoordelijkheden? Hoewel zij zich zorgen maken over gezinnen die binnen de nieuwe constructie geen zorg meer zullen krijgen, hebben zij er ook vertrouwen in dat dit in de toekomst zal worden opgelost. Het voordeel dat zij noemen is dat er nog meer interdisciplinair gewerkt gaat worden. Tot slot, zo stellen zij, is het belangrijk dat de psychotherapeut een eigen specialisme creëert, tussen de beroepsgroepen die zich met de jeugdhulpverlening gaan bezighouden.
Al met al ligt er weer een mooi nummer. Mocht de winter in Nederland nog op gang komen, dan heeft u een goed excuus om binnen te blijven en vakliteratuur te lezen bij het haardvuur. Ik spreek uit ervaring, want hier in Philadelphia – waar ik dit collegejaar verblijf – is de winter in volle gang en is binnenblijven een goed idee. Maar ook als de winter niet aantrekt, vindt u hopelijk voldoende aanleiding tot het lezen van deze editie van het tijdschrift.
