Om een inleiding te kunnen schrijven is het soms zoeken naar een gemeenschappelijke noemer in de verschillende artikelen. In dit nummer is deze noemer voor mij: hoe op een verantwoorde wijze om te gaan met moeilijke kwesties waar wij als psychotherapeuten mee worden geconfronteerd.
Het nummer opent met een artikel over jeugdigen met anorexia nervosa. Verheij beschrijft hierin hoe hij en zijn team te werk gaan bij het ontwikkelen van een behandelrelatie met jeugdige anorexiapatiënten. Duidelijk wordt dat het gaat om een subtiel en geduldig zoeken naar de juiste balans tussen macht en onmacht.
Niet minder moeilijk, maar van een heel andere aard is het vraagstuk hoe je als therapeut om moet gaan met secundaire ziektewinst in de behandeling. Volgens Van Egmond, Colombijn, Korrelboom, Pols en Van Balkom verwacht 40% van de patiënten die naar een psychiatrische polikliniek komen uit de omstandigheid dat men in behandeling is secundaire ziektewinst te kunnen boeken, zoals een WAO-uitkering, voorrang bij het verkrijgen van huisvesting of het voorkomen van uitzetting. De juridische context waarin wij moeten werken, kan de therapeut in een positie brengen waarin hij of zij ongewild ziektewinst bevordert en daardoor genezing van de patiënt in de weg staat. Aan de hand van een casus wordt vanuit vier psychotherapeutische referentiekaders beschreven hoe men op een verantwoorde wijze met ziektewinst kan omgaan.
Drop-out is een andere moeilijke kwestie. Veeninga en Hafkenscheid doen verslag van een onderzoek naar een vragenlijst waarmee al bij het begin van een behandeling patiënten kunnen worden herkend bij wie het risico dat zij de behandeling vroegtijdig afbreken in sterke mate aanwezig is. Hoewel het drop-outprobleem hiermee niet is opgelost, biedt de vragenlijst handvatten voor onderhandeling met de patiënt over de verwachtingen die hij of zij van het behandelaanbod heeft.
Ook in de rubrieken komen moeilijke kwesties aan de orde. Cuijpers bespreekt het boek ‘Behandelingsstrategieën bij chronische depressie en dysthymie’, dat onder redactie van Blom, Spijker en Van Dyck is verschenen. In het boek worden behandelingsstrategieën beschreven die werkzaam zijn bij een moeilijke en veel voorkomende vorm van depressie. Een aanrader volgens Cuijpers.
Hutsebaut bespreekt het handboek ‘Psychotherapie na seksueel geweld’ dat is verschenen onder redactie van Nicolai. Hutsebaut prijst het boek: hij verwacht dat het de status van standaardwerk zal krijgen, maar wijst ook op enkele tekorten. Van Straten, geestelijk verzorger bij Parnassia, bespreekt hoe in ‘GGz en levensbeschouwing, psychiatrische hulp aan Nederlanders en Medelanders’ onder redactie van Van Ree wordt gekeken naar de relatie tussen psychotherapeuten en geestelijke verzorgers. Deze relatie is moeizaam en vraagt om een zorgvuldige benadering.
De rubriek ‘Gehoord’ start met een bespreking door Hamers van het symposium ‘Nature, nurture en behandelimplicaties, nieuwe inzichten in de pathogenese van persoonlijkheidsstoornissen’. Via de moeizame zoektocht naar de invloeden van aanleg en milieu bleek men uiteindelijk toch weer bij het overheidsbeleid uit te komen. Van Dommelen doet verslag van een studiedag georganiseerd door het consortium Postuniversitaire psychologieopleidingen Eindhoven waarin vele actuele thema's aan de orde kwamen. Jaspers ten slotte liep op de najaarsconferentie van de VGCt (Vereniging voor gedragstherapie en cognitieve therapie) een eindje mee op nieuwe wegen die mogelijk naar Rome leiden. Hij is er nog niet van overtuigd dat de bestaande begaanbare paden zonder meer door nieuwe wegen vervangen moeten worden.