Het zal in 1974 zijn geweest dat ik als student bij de vakgroep Groepspsychologie van de Universiteit van Amsterdam de cursus ‘Gezinstherapie’ van A. Lange volgde. In de omvangrijke ordner met de te bestuderen literatuur die hierbij werd verstrekt bevonden zich in gestencilde vorm ook de hoofdstukken van het boek van A. Lange en O. van der Hart, waarvan in 1975 de eerste druk verscheen. Inmiddels is het boek, dat regelmatig werd herzien, uitgegroeid tot een gedegen standaardwerk op het gebied van de gezins– en relatietherapie. Het uitgangspunt is eclectisch, waarbij vooral inzichten uit de systeembenadering, de gedragstherapie en de directieve therapie de nadruk krijgen.
De zesde herziene druk is aanzienlijk omvangrijker dan de vijfde druk uit 1985. Bovendien is hiernaast een geheel nieuw boek verschenen waarin vijf uitvoerige gevalsbeschrijvingen zijn opgenomen. Hierin wordt de deels woordelijke weergave van de behandeling afgewisseld met toelichtingen en commentaren, zodat de lezer zich een beeld kan vormen van de praktijk van de directieve gezinstherapie.
Evenals in eerdere drukken worden in het eerste hoofdstuk de basisbegrippen uit de systeembenadering beschreven. Nieuw is het tweede hoofdstuk waarin een kort overzicht wordt gegeven van de verschillende gezinstherapeutische stromingen. Bij de hieropvolgende beschrijving van het behandelingsmodel en de technieken, die de kern van het boek vormen, zijn de opzet en beschrijving in grote lijnen gelijk gebleven. Uitgebreid en vernieuwd is vooral het laatste deel van het boek, waarin specifieke problemen aan de orde worden gesteld, zoals problemen uit het verleden, opvoedingsproblemen, seksuele problemen en scheiding (op proef). Nieuw is ook de kritische literatuurbespreking waarin wordt geëvalueerd in hoeverre gezinsinteracties een rol spelen bij verschillende psychiatrische stoornissen en in hoeverre de verschillende gezinstherapeutische benaderingen succes hebben geboekt bij de behandeling hiervan. Dit onderwerp stelde Lange vorig jaar al aan de orde tijdens de Najaarsconferentie van de Vereniging voor Gedragstherapie (Jaspers & Hallensleben, 1994).
Eerdere versies van het boek zijn al uitvoerig geprezen. Ook voor deze druk geldt dat het een zeer geslaagd boek is. De combinatie van leesbaarheid, onder andere door de vele praktische voorbeelden, gerichtheid op de klinische praktijk en de empirische oriëntatie (de vraag: ‘Wat is over dit onderwerp geschreven en onderzocht?’ wordt voortdurend in het betoog betrokken) maakt het boek tot een evenwichtig geheel. Ook de uitbreiding van onderwerpen en de keuze van specifieke problemen hebben hieraan bijgedragen. Weliswaar is het boek aanzienlijk in omvang toegenomen, hier staat tegenover dat de uitgave zodanig is verzorgd dat het zelfs bij intensief gebruik weer jaren meekan.